Мырыш кешенді қосылыстарының сипаттамасы, синтездеу әдістері және құрылымдық-фазалық қасиеттерін зерттеу


Қаралымдар: 207 / PDF жүктеулері: 80

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.32523/2616-6836-2025-151-2-136-157

Кілт сөздер:

мырыш-глицин, Zn(Gly)2, Zn(Pro)2, SEM-EDX, FTIR спектрі

Аңдатпа

Бұл жұмыста аминқышқылдары бар мырыш кешендерін алудың әртүрлі әдістері: суда синтезделген Zn(Gly)2, суда және органикалық ортада синтезделген Zn(Pro)2 қарастырылды. Алынған қосылыстардың элементтік құрамы SEM-EDX әдісімен анықталып, ол бастапқы материал ретінде ZnCl2 көмегімен синтезделген қосылыстарда реакциялардың прекурсорлары бар екенін көрсетті. Рентгендік құрылымдық талдау аз мөлшерде прекурсорлық қоспалары бар фазалық таза өнімдердің түзілуін көрсетті. ИҚ-Фурье спектроскопиясы қосылыстардың функционалды топтарын анықтауға мүмкіндік беріп, FTIR спектрлері бойынша оттегі мен сутегі арасындағы байланыс мырыш пен оттегі арасындағы координациялық байланыспен алмастырылатыны анықталды, ал шыңдардың үлкен немесе кіші толқындық сандарға ауысуы мырыш пен азот арасындағы координациялық байланыстың түзілуін дәлелдейді. SEM-суреттері әртүрлі әдістермен синтезделген қосылыс бөлшектерінің мөлшері мен пішінін анықтауға мүмкіндік берді. Органикалық ортада синтезделген күрделі мырыш-пролин кешенінің бөлшектері суда синтезделген бөлшектерден айтарлықтай аз екенін көрсетті. Термогравиметриялық талдау Zn(Gly)2 қосылысында кристалдану суы бар екенін көрсетті, ал Zn(Pro)2 қосылысы ылғалданбаған. Zn (Gly)2 коммерциялық косметикалық өнімге (сарысу) консервант ретінде енгізілді. Мырыш-глицин кешені косметикалық өнімдерді Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, E. coli және Candida albicans-тен тиімді микробқа қарсы қорғауды, тіпті мырыш-глицин кешенінің ең төменгі концентрациясында (0,3%) да қамтамасыз етті. Aspergillus brasiliensis-ке қарсы мырыш-глицин кешені байқалмады, яғни бұл микроорганизмдердің колонияларының азаюы байқалмады немесе жеткіліксіз болды. Құрамында мырыш-глицин кешені бар косметикалық композицияларға фунгицидтік қасиеттері бар теріге пайдалы тағы бір ингредиентті қосу мақсатты консерванттарды пайдаланбайтын косметикалық өнімдерді жасау мүмкіндігін айқындады.

Автор өмірбаяндары

Сапарғали Пазылбек, Университет им. Ж.А.Ташенева

"Математика и информатика" кафедрасының меңгерушісі, PhD., қауымдаст.профессор 

Жанерке Төлеуханова

Жоба жетекшісі, 2024-2026 жж «Жас  ғалым»  жобасы  бойынша постдокторант, КЕАҚ «Д. Серікбаев ат. Шығыс Қазақстан техникалық университеті», Серікбаев көшесі 19, 070004, Өскемен, Қазақстан

Жүктеулер

Жарияланды

2025-06-25

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Пазылбек, С., & Төлеуханова, Ж. (2025). Мырыш кешенді қосылыстарының сипаттамасы, синтездеу әдістері және құрылымдық-фазалық қасиеттерін зерттеу. Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ. ФИЗИКА. АСТРОНОМИЯ СЕРИЯСЫ, 151(2), 136–157. https://doi.org/10.32523/2616-6836-2025-151-2-136-157

Журналдың саны

Бөлім

Статьи

Most read articles by the same author(s)