Атом қозғалтқышы бар әуе кемесінің ұшу экипажын иондаушы сәулеленуден биологиялық қорғау
Қаралымдар: 19 / PDF жүктеулері: 30
Кілт сөздер:
атомдық күш қондырғы, ядролық реактор, атомолет, радиациялық қауіпсіздік, сәулелену дозасы, әлсіреу еселігі, оңтайландыру принципі, экспозициялық доза, сіңірілген доза, эквивалентті доза, әсерлі доза, қорғаныс экраны.Аңдатпа
Атомдық қозғалтқышы бар ұшақтарды (атомолеттерді) қарқынды дамыту 40-шы жылдардың ортасынан бастап ХХ ғасырдың 60-шы жылдарының ортасына дейін жүргізілді. Сол кезеңдегі жетекші ядролық державалардың конструкторлық бюролары атомолет жобаларында уран-235 энергия өндірудің жоғары тығыздығын пайдалану арқылы дәстүрлі отынның шектеулі қорынан тұратын ұзақ қашықтықтағы ұшақтардың негізгі мәселесін шешті, оның бірнеше грамы ондаған сағат бойы ұшудың үздіксіздігін қамтамасыз етуге жеткілікті. Ядролық күш қондырғысы және құйрық бөлігінде орналасқан 2-4 атомды турбореактивтік қозғалтқышы бар атомелет экипажы 2 апта бойы мүлдем қонбай ауада барражирлей тосқауылдай алатын еді. Ядролық отынның ерекше өнімділігі түріндегі айқын артықшылықпен қатар, атомолеттердің үлкен өлшемдері мен реакторлық қондырғының үлкен массасы, апаттардың апатты салдары және кең аумақтардың немесе акваториялардың радиоактивті ластануының болуы сөзсіз, сондай-ақ тізбекті реакция нәтижесінде пайда болатын радионуклидті иондаушы сәулелену көздерімен ұшу экипажының созылмалы сәулеленуі сияқты елеулі кемшіліктері болды. Егер Атомолеттерге арналған ядролық реактордың массалық-габариттік өлшемдері мәселесі "Туполев" КБ-да шешілсе, ал апат болған жағдайда реактордың қауіпсіздігін оны фюзеляждан бөліп, кейіннен парашют жүйесіне жұмсақ қону жолымен қамтамасыз ету ұсынылса, онда ұшу экипаждарының сәулелену дозаларын азайту мәселесі ашық күйінде қалды. Осы мақалада қорғаныс материалын таңдау және оның қалыңдығын есептеу әдісі ұсынылған, олардың жобалары бүгінгі күнде қайтадан өзекті және перспективалы болған атомелеттердің ұшқыштарының радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет. Қорғаныс экранының қалыңдығын есептеудің ұсынылған әдісі жалпы қабылданған әдістерден ерекшеленеді, өйткені ол радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және бақылау саласындағы ұлттық және халықаралық заңнаманың бүгінгі талаптарына сәйкес сәулеленудің есептік және нормаланған дозаларын анықтау ережелеріндегі өзгерістерді ескереді.
